www.odkrywaniehistorii.fora.pl

Piotr-246 · Gość

(kalendarium hipotetyczne)

2166 Rok Świata. Założono osadę w Pyskowicach. Jak się okazało, kurierzy z Opola nieraz skracali sobie droge przez Górę św. Anny, a potem szukając z Ujazdu skrótu do Bytomia, spotykali po drodze tych, którzy chcieli dostać się z Łabęd do Gniezna. Byli wśród tych z Rybnika tacy, którzy mówili o bursztynie. Znana była ta sprawa z bursztynem, wspomiał o niej kiedyś Lech w jednej wiadomości do narodu.

2173 Rok Świata. Założono druga osadę w Zabrzu i pierwszą w Knurowie.

2177 Rok Świata. Przeciera sie szlak wzdłuż potoku Mikulczyckiego. Gliwicach pracuje nowy kurier, który szuka skrótu do Częstochowy, omijając Bytom. Przy potoku przeciera się bezpośrednia droga ku osadzie w Tarnowskich Górach.

2182 Rok Świata. W Gliwicach przeciera się szlak widokowy wzdłuż ulicy Kozłowskiej. Pagórek ten daje wpaniały widok na całe Gliwice, zarówno północne jak i południowe ziemie dzisiejszego miasta.

2185 Rok Świata. Na prośbę podróżujących z Katowic Ligoty do Żor założono osadę Mikołów.

2191 Rok Świata. Założono osadę w Rudach nad rzeką Rudą. Uznano, że w okolicy tej zagubiło się już zbyt wiele osób i choć ostatecznie się znaleźli, nie byłoby źle, aby ktoś w tej okolicy mieszkał. Potok Ruda wpada do Odry w Miejscu Odrzańskim i dlatego tutaj było zwierzchnictwo nad osadą w Rudach.

2198 Rok Świata. Wzrasta pozycja kurierów pocztowych Górnego Śląska. Podobnie było wszędzie wśród Lechitów. Kurierzy utworzyli na Śląsku związek, którego zwierzchnik będzie wybierany w Gnieźnie i bezpośrednio Gnieznu będzie podlegał.

2203 Roku Świata. Udało się spławić pierwsze eksperymetalne kłody z Gliwic do Ujazdu. Kłody te będą kiedyś połączone, zestawione w tratwy.

2209 Roku Świata. Do zajazdu w Gliwicach docierają pierwsze bryły węgla wykopane bez trudu w jakimś dole. Ktoś z podróżnych zostawił je w zajeździe dla wzoru. Miał ich zresztą trochę więcej ze sobą. Wiózł je do osad w Brzegu i Wrocławiu. W zajeździe trwaja rozmowy na temat Kłodnicy i jej możliwości spławiania towarów. Wieść dochodzi do osady we Wrocławiu, gdzie uznano to za sprawę godną uwagi, w przypadku, gdyby tego węgla było na Górnym Śląsku więcej.

Piotr-246 · Gość

(kalendarium hipotetyczne)

2215 Rok Świata. Coraz większe zainteresowanie bursztynem, powoduje zwiększenie ruchu na trasie z Rybnika i Żor do Pyskowic i dalej do osady w Kaliszu. Przetarta zostaje droga z (dzisiejszej) Żernicy poprzez Stare Gliwice, Łabędy do Pyskowic. Wśród podróżnych, którzy zatrzymują się w zajazdach ziemi gliwickiej są mieszkańcy Panoni, potomkowie Sarmaty, ojca Sarmacji, której nadal Lechici są częścią. Okazuje się, że wielu mieszkanców Panoni szuka nowych miejsc do zamieszkania i wśród nich dużą popularnością cieszy się Górny Śląsk. Wiele osób po przejściu przez Bramę Morawską zostaje tutaj, bo inne obszary kraju są słabo zaludnione i trzeba tam dłużej czekać na kurierów.

2219 Rok Świata. Założenie osady w Toszku. Szlak bursztynowy nie jest jeszcze tutaj zbyt dobrze przetarty. Idąc na północ od Pyskowic, wiele osób już zabłądziło. Uznano, że osada w Toszku pomoże im odnaleźć drogę przynajmniej do Opola, gdyż osada w Strzelcach Opolskich już istnieje i może uda się podróżnym dotrzeć nad morze inną drogą. W Gliwicach osadnicy doradzają podróżnym trzymać się Częstochowy i rzeki Warty. Wśród podróżnych wzrasta zainteresowanie potokiem Mikulczyckim. Mogą też do niego dojść idąc na skróty omijając od północy las, ten przy "ulicy" Chorzowskiej.

2228 Rok Świata. Przetarto szlak wiodący ulicami Lipową i Leśną do potoku Mikulczyckiego.

2233 Rok Świata. Powstaje osada w Pławniowicach, która dołącza się do prac nad udrażnianiem Kłodnicy.

2236 Rok Świata. Pierwsza mini barka z węglem przepływa z Bytomia do Ujazdu. "Ulica" Zwycięstwa posiada niewielki drewniany mostek umożliwiający przepływ niewielkich rozmiarów barek. Kłodnica ma tutaj kilka potoków, które przekracza się za pomocą brodów. Sukces kilku osób, nie powtórzy się jednak zbyt szybko. Kłodnica nadal wymaga wiele pracy.

2241 Rok Świata. Powstaje osada w Żernicy na drodze do Rybnika i Żor.

2250 Rok Świata. Mija jedna czwarta Trzeciego Tysiąclecia Świata. Osady Gliwic, Starych Gliwc i Łabęd liczą łącznie 18 osób.

2257 Rok Świata. Powstaje osada w Kuźni Raciborskiej nad rzeką Rudą. Skrót z Gliwic do Raciborza jest jeszcze słabo przetarty. Z powodu wielu odcinków leśnych nie jeździ się tutaj wozami, lecz korzysta z dróg okrężnych.

2263 Rok Świata. W osadach w Częstochowie i Piekarach Śląskich żyją bardzo pobożni ludzie. Obie osady mają własnych posłańców, którzy utrzymują kontakty z podobnymi sobie osadami w całej Sarmacji i Armenii. Kurierzy opowiadają, że sporo osób jest zainteresowanych ich wiedzą i specjalnie do nich przyjeżdżają po radę.

2269 Rok Świata. Powstaje osada Makoszowy przy ujściu potoku Bielszowickiego. Potok ten wyznacza nowy, południowy szlak (obecnej konurbacji) z którego udaje się przedostać podróżnym bezpośrednio do Katowic, do osady nad Rawą.

2275 Rok Świata. Powstaje osada w Zbrosławicach nad Dramą. Potok ten od jakiegoś czasu wyznaczał szlak z Pyskowic do Tarnowskich Gór, a teraz będzie na tym szlaku osada z zajazdem.

2279 Rok Świata. Szczyt, potomek greckiego Herkulesa zostaje nowym władcą Lechitów. Do Gliwic dociera wiadomość, że władca ten zainteresowany jest morzem Sarmackim (Bałtyckim). Interesuje go żegługa, słyszał o węglu na Górnym Śląsku i udrażnianiu Kłodnicy.

2283 Rok Świata. Do Gliwic dociera wiadomość o założeniu Szczecina przez Szczyta. Szczecin i Gdańsk zainteresowane są żeglugą po polskich rzekach. Także robią eksperymenty z tratwami na małych rzekach. Są jednak miejsca, gdzie od dawna funkcjonują przeprawy łodziami, zarówno przez Odrę jak i Wisłę.

Piotr-246 · Gość

2287 Rok Świata. Rozpoczyna się wielowiekowy etap umacniania struktur społecznych w Lechii. Także w Gliwicach powstaje wiele nowych udeptanych ścieżek i będą się one rozrastać. Będa jednak i takie, które zanikną. Odtąd niewiele nowych osad powstanie w Lechii, gdyż życie społeczne wymaga także skupiania się w większych społecznościach. Gliwice to już kilka skrzyżowań drogowych, ale to pierwsze skrzyżowanie, Rynek jest najważniejsze, o czym z dziada pradziada mówić będą dziejomówcy. Zdecydowano w Stolicy, że pewne osady muszą być grodami warownymi. Docierają bowiem z całej Lechii wieści o czynach niegodnych, których dopuszczają się ludzie, także ci przyjezdni. Znane już są na świecie przypadki zbiorowej przemocy, dlatego Władca nie może dopuścić, aby Lechitów wycięto. Trzeba odtąd myśleć także w kategoriach obronnych, a to oznacza wypełnianie rozkazów Władcy. Nie wszystkie osady stać na grody warowne, ale trzeba stawiać choćby płoty z bali drewnianych, każdy niech stawia takie, na jakie go stać. No i nie osiedlać się zbytnio w otwartych przestrzeniach. Stare Gliwice w Lesie Dąbrowa mają odtąd pierwszeństwo nad Rynkiem, który nie jest osłonięty żadnym lasem. Chodzi o pierwszeństwo w osiedlaniu się.

(kalendarium hipotetyczne)

2300 Rok Świata. Lechia ma 10 tysięcy mieszkańców.
2337 Rok Świata. Założono osadę w Sośnicy nad potokiem Sośnickim. Drogę do osady udeptano w miejscu dzisiejszych ulic Jagiellońskiej, Franciszkańskiej i Królewskej Tamy. Droga przez Sośnicę prowadzi wprost do osady w Katowicach nad Rawą.
2400 Rok Świata. Lechia ma 12 tysięcy mieszkańców.
2500 Rok Świata. Lechia ma 16 tysięcy mieszkanców. W gliwickich osadach - Rynku, Starych Gliwic i Łabęd mieszka 39 osób.
3000 Rok Świata. Lechia ma 41 tysięcy mieszkańców. W gliwickich osadach - Rynku, Starych Gliwicach i Łabędach mieszka 187 osób.

3266 Rok Świata - założenie osady w Biskupinie w Wielkopolsce.
4000 Rok Świata. Lechia ma 398 tysięcy mieszkańców. W gliwickich osadach - Rynku, Starych Gliwicach i Łabędach mieszka łącznie 346 osób.

1000 Rok Pański. Polska ma 3,2 miliona mieszkanców. W gliwickich osadach - Rynku, Starych Gliwicach i Łabędach mieszka łącznie 1804 osób.

Piotr-246 · Gość

Powyższy tekst był pisany spontanicznie, rodzaj opowieści, stopniowo będą dodawane poprawki:

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Miejscowość Łany, leżąca nad Kłodnicą (między Ujazdem i Pławiowicami):
Wikipedia podaje:

Stanowiska archeologiczne - w trakcie badań archeologicznych odkryto osady i cmentarzyska kultury łużyckiej (2500 lat) i przeworskiej (1800 lat).

Piotr-246 · Gość

Szlaki rzek Ruda i Bierawka, Drama mogły był przetarte wczśniej.

Gliwice mogły mieć drewniane fortyfikacje nawet przez 2000 lat, do czasu budowy murów. Mury zbudowano dookoła drewnianego grodu, umiacniając go. Potem stopniowo robierano fortyfikację drewnianą.

Drewnianą fortyfikację budowano stopniowo, powiększano i przebudowywano.

Piotr-246 · Gość

Jednym ze sposobów wyznaczania kierunku podróży jest lokalizacja Gwiazdy Polarnej. Gwiazda jest zawsze na północy. W oparciu o Gwiazdę Polarną mógł powstać szlak drogowy od Kamienia (Rybnik), przez Żernicę, Stare Gliwice, Łabędy, Pyskowice i Wielowieś.

Jeśli podróżni dotarli do źródeł Prosny, przez pewien czas mieli prostą drogę na północ - przez Kalisz.

Piotr-246 · Gość

EWOLUCJA GRODU GLIWICE (moja hipoteza)

1. Najwyższy punkt starówki to (prawdopodobnie) skrzyżowanie ulic Krupniczej i Raciborskiej. Z tego punktu widać było całą dolinę Kłodnicy i dużo więcej.

Na początku w tym punkcie mogło być rozwidlenie ulicy Raciborskiej na dwie następujące: Pierwsza z nich, ulica Bytomska była kontynuacją Raciborskiej, a druga, ulica Zwycięstwa (oczywiście nazywała się inaczej) biegła najpierw przez przekątną dzisiejszego Rynku i potem tak jak dzisiejsza Zwycięstwa.

2. Pierwszy warowny segment (nieco owalny) powstał pomiędzy dzisiejszymi ulicami Raciborską i Plebańska, w taki sposób, że ulica Średnia była w centrum tego segmentu. Prostopadła do niej ulica Szkolna wyznaczała dwie bramy: Raciborska i Bytomską, które z czasem zmieniać będą swą lokalizację, ale w taki sposób, że wciąż będą w osi ulicy Szkolnej. W segmencie mógł być zamek książęcy, postawiony w taki spsó, że jego fasada była taka, jak obecne fasady Rynku na tym odcinku.

3. Drugi warowny segment, (możliwe, że wiele lat później) powstał pomiędzy ulicami Plebańską i Raciborską w taki sposób, że dołączył do istniejącego i zajął cały dzisiejszy Plac Kościelny. W środku semgentu, niewielka uliczka na skraju tego placu Kościelnego krzyżowała się z ulicą Szkolną pod kątem prostym. Nowa Brama Raciborska powstała w ciągu ulicy Szkolnej, a stara Brama Raciboska z czasem podlegała demontażowi wraz z całym niepotrzebnym fragmentem obwarowań. Pierwszy i drugi segment leżą na najbardziej płaskim odcinku Starówki.

4. Trzeci warowny segment powstał w miejscu dzisiejszego Rynku. Dzisiejsza ulica Mleczna, przecinała ulicę Szkolną w środku tego segmentu. Ten segment nie był wolnym placem. Fortyfikacja musiała bronić ludzi i ich domów, nie placu. Segent powstał jako trzci ze względu na lepsze obwarowanie zamku ksiażęcego. Skrzyżowanie dróg przeniosiono na Zycięstwa-Bytomska-Bankowa..

5. Czwarty warowny segment powstał pomiędzy ulicami Bytomską i Matejki. W środku segmentu było skrzyżowanie ulic Białej Bramy i Tkackej. Biała Brama nie musiała być zatem tożsama z Bramą Bytomską.

Dlaczego aż cztery segmenty, połączone w linii prostej?

Ulica Szkolna i Białej Bramy była długą 300-metrową reprezentacyjną ulicą grodu Gliwice. Wąska na dwa wozy. Liczne punkty usług, podobne jak te na dziejszej ul. Zwycięstwa.

Z początku bram było zatem pięć. Te trzy wewnętrze stopniowo rozbierano, bo traciły znaczenie obronne.

Kszał placu Kościelnego, a także ulic Bytomskiej i Matejki świadczy o istnieniu takich owalnych, wewnętrzych warownych segmentów.

6. Następnym etapem było dobudowanie segmentu warownego północnego, obejmującego zabudowania ulic Kościelnej, Placu Inwalidów i Bednarskiej. Był to wąski segment połączony tylko wewnętrznie, bramą w ciagu ulicy Średniej.

7. Kolejnym etapem było dobudowanie segmentu południowego obejmującego zabudowania ulic Raciborskiej i Bytomskiej. Segment był połączony wewnętrznie bramą w ciągu ulicy Średniej.

8. Kolejnym etapem było dobudowanie drugiego południowego segmentu obejmującego zabudowania ulicy Kaczyniec. Segment był połączony wewnętrznie bramą w ciągu ulicy Średniej.

9. Ostatnim elementem było otoczone warowni drewnianej, znanym do dziś murem obronnym. Ponieważ fortyfikacje drewniane były usuwane w celu zabudowy, nie ma po nich śladu.

--------------------------------------------------------------------------------

Gdyby mur był zbudowany na czysto szachownicowym układzie ulic, nie było by zaokrąglonej zabudowy ulic Bytomskiej i Grodowej, Kościelnej. Szachownica dochodziłaby do samego muru, tak jak w Biskupinie.

Piotr-246 · Gość

Bramy grodu Gliwic miały różne nazwy i mogły to być nazwy kilku różnych bram.

Północno- zachodnia: Czarna, Raciborska, Kozielska
Południowo- wschodnia: Biała, Bytomska

Segment podrzędny grodu to tzw. podgrodzie. Gród w Gnieźnie miał cztery segmenty ułożone w lini prostej. Podobnie mogło być w Gliwicach. Po rozebraniu fortyfikacji wenętrznych ukazał się zarys przyszłych ulic. Zarys ten był bardzo niedoskonały, ale z czasem ulice się uregulowały.

Wewnętrzne fortyfikacje mogły być niezbyt wysokie, nie takie jak mur, lecz przecież zawsze jakieś ogrodzenia ludzie stosują. Stosują je do dziś - dwumetrowe, ale są. Nawet trzymetrowa barykada utrudnia napaść. Pale drewniane mogły być przez wieki dostawiane coraz wyższe i w ten sposób gród się umacniał.

Piotr-246 · Gość

Argumenty za tym, że istniały w Gliwicach drewniane fortyfikacje:

1. Argument 2500 grodów lub grodzisk na obecnych ziemiach polskich. Dlaczego Gliwice miałyby być wyjątkiem i nie posiadać od wieków fortyfikacji drewnianych?

2. Kształt ulic Raciborskiej, Bytomskiej, Matejki, Plebańskiej i Placu Kościelnego może świadczyć o istnieniu podłużnego, kilkusegmentowego grodu drewnianego. O istnieniu na ziemiach polskich grodów kilkusegmentowych świadczy struktura grodu Gniezno, a z racji występowanie takiego grodu w stolicy świadczy to też o tym, że nie była to na ziemiach polskich praktyka nietypowa. O istnieniu podłużnego grodu w Gliwicach świadczyć może kształt zamku w Chęcinach, którego całość obwarowań wpisuje się w prostokąt o proporcjach 1:4

3. Kształt ulic Kościelnej, Bednarskiej i Pod Murami może świadczyć o dobudowaniu do podłużnego grodu dodatkowych fortyfikacji, dzięki którym gród przyjął kształt owalny.

4. Kształt ulicy Grodowej świadczy może świadczyć o dobudowaniu do grodu południowego obwarowania.

5. Nazwa ulicy Grodowej świadczy, że istniała ona na zewnątrz grodu.

6. Zwężenie ulicy Kaczyniec przy skrzyżowaniu z ulicą Średnią może świadczyć o tym, że wymusiły ten kształt fortyfikacje, które przy tej ulicy lub na niej się znajdowały. Po demontażu drewnianych wałów, ukazały się zarysy nowych ulic grodu. Fortyfikacje miały kształt owalny, a budynki prostokątny, co wymuszało istnienie większych pustych przestrzeni.

Piotr-246 · Gość

7. Brak odkryć archeologicznych obwarowań drewnianych świadczyć może, że podczas likwidacji, pale drewniane odkopywano, a nie ścinano. Gród stopniowo przebudowywano na zabudowę murowaną.

8. Istnienie ulic Szkolnej i Białej Bramy świadczyć może o istnieniu jednej ulicy będącej osią pierwotnego grodu, wokół której gród stopniowo rozwijał się. Linia, którą wyznaczają obie ulice, przebiega na wprost dwóch znanych bram miejskich. Bardzo mała szerokość obydwu ulic świadczy o tym, że wozy były w tym czasie rzadkością, gdyż tylko z trudem mogły się minąć. Ponadto, wewnętrz małego grodu oszczędzano miejsce. Przebudowa Rynku odcięła obie ulice od siebie.

9. Istnienie ulicy Mlecznej potwierdza, że istniała także prostopadła ulica do Szkolnej i Białej Bramy, tworząc skrzyżowanie w środku dziesiejszego Rynku. Ulice równoległe do Mlecznej, Bankowej i Zwycięstwa są proste i nie zakręcają ani trochę. Ulica Średnia jest idealnie prosta. Świadczy to o planowaniu ulic, o tym, że ulice nie powstawały przypadkowo, gdyż trudno byłoby później przebudować gród, tylko po to, aby taką ulicę wyprostować.

10. Gród Gliwice nie został otoczony murem w taki sposób, że niektóre proste ulice musiały zmienić swój kierunek. Nie było potrzeby, aby zmieniały kierunek. Gdyby wszystkie ulice osiedla były proste, dochodziły by do muru jako proste. Owalny mur otoczył zatem owalny, drewniany gród.

Piotr-246 · Gość

11. Budowa muru miejskiego opłacała się tylko wokół licznie zaludnionego osiedla (1-2 tysiące, może więcej osób). Nie jest zatem sensowne twierdzić, że osiedle takie, przez wiele wieków średniowiecza, nie posiadało żadnych fortyfikacji.

-----------------------------------------------------

Wracając do tematu ulicy Pszczyńskiej, a właściwie drogi Gliwice -Oświęcim. Jej prosty kształt mógł powstać dzięki połączeniu licznych skrótów, które powstawały poprzez duże uczęszczanie szlaku Gliwice-Oświęcim (a właściwie szlaku Wrocław-Kraków przez Gliwice i Oświęcim.)

Piotr-246 · Gość

Dlaczego pierzeje (ciąg fasad) rynku nie pokrywa się z pierzejami ulic dochodzących do rynku?
Czy było to planowe, aby rynek zmniejszyć?

-----------------------------------------------------------------------------

Wikipedia pod hasłem "Zabytki Gliwic" wymienia dwa obiekty archeologiczne: Grodzisko średniowieczne w Łabędach i Osada kultury łużyckiej Gliwice, Starogliwicka 99.

----------------------------------------------------------------------------

Czy wielkie pożary miasta w latach 1601 i 1711 mogły doprowadzić do zmiany kształtu ulic i do nadania ulicom tym krzywizny? Spalone budynki mogły ułatwić zmianę kształtu ulic. Pożary te były jednak w epoce, gdy wewnątrz murowanego grodu mogły już istnieć budynki murowane i zmiana kształtu ulic w tym przypadku nie wchodziła w grę.

Piotr-246 · Gość

Do rynku w Gliwicach prowadzą cztery wąskie "przepusty" (nie ulice w całej swej szerokości). Być może zrobiono to celowo, aby odebrać rynkowi funkcję komunikacyjną i nadać miejscu charakter społecznościowy.

--------------------------------------------------------------------------

Plac Inwaldów może być szeroki z tego samego powodu, który spowodował różnicę szerokości ulicy Kaczyniec (argumenty - punkt 6)

---------------------------------------------------------------------

Z portalu polskieszlaki . pl:

"Przy ul. Kościelnej usytuowana jest plebania, zbudowana w 1781 roku w stylu klasycystycznym. W jej podziemiach kryją się gotyckie wątki murów oraz ostrołukowe portale. Niektórzy twierdzą, iż to właśnie tutaj stał pierwotnie zamek gliwicki."

Sądzę, że jednak był to mniejszy murowany kościół parafialny, który istniał, zanim zbudowano obecny. Nie burzono kościoła, aby zbudować większy.

Piotr-246 · Gość

Obecny kościół Wszystkich Świętych w Gliwicach wybudowano (ukończono) w 1504 roku.
Parafia powstała w 1250 roku. Musiał istnieć zarówno kościół drewniany jak i mniejszy murowany. Były zatem trzy budynki kościoła.

Kazimierz Wielki "zastał Polskę drewnianą" w 1333 roku (początek panowania),
"a zostawił murowaną" w 1370 roku (koniec panowania)

Gliwice nie należały do Polski, a wybudowanie murów miejskich w 1431 roku świadczy może o jakimś opóźnieniu wynikającym z pobytem Gliwic poza Polską.

Warszawa miała mury już w 1326 roku.

Piotr-246 · Gość

Dlaczego ulica Szkolna różni się szerokością od ulic Plebańskiej i Raciborskiej?

Podobnie jest z ulicami Białej Bramy i szerszymi od niej ulicami Matejki, Bytomską, pomiędzy którymi leży

Także ulica Mleczna jest dużo węższa od Bankowej i Krupniczej, pomiędzy którymi leży.

--------------------------------------------------------------------------

Odpowiedź na to pytanie może być taka, że te wąskie budowano w ramach małego ciasnego segmentu grodu, a te szersze powstały po usunięciu obwarowań drewnianych. Szerokość Placu Inwalidów pokazuje, jak duże są te różnice w obrębie jednej i tej samej samej starówki. Plan Inwalidów powstawał w zupełnie innym okresie czasu.

----------------------------------------------------------

Każdy kształt ulic i budynków na Starówce ma swoje uzasadnienie.